اپیزود ویژه-علوم اعصاب، سوگیری‌های شناختی و نویزدرحقوق کیفری-بخش چهارم

در ادامه گغتگوی بخش اول تا سوم، امروز قصد داریم بیشتر به موضوع سوگیری های شناختی و نویز و ارتباطش با سیستم ‌حقوقی و‌ عدالت کیفری بپردازیم. 
سوگیری‌های شناختی یعنی خطاهای ذهنی و ناخواسته‌ای که بر قضاوت و تصمیم‌گیری ما اثر می‌گذارند. در سیستم‌های قضایی این خطاها می‌توانند پیامدهای سنگینی داشته باشند: حافظه‌ی شهود ممکن است تحت تأثیر تلقین یا بازسازی نادرست تغییر کند، قاضی یا هیئت منصفه ممکن است به‌جای بررسی همه‌ی شواهد، فقط به آنچه باور اولیه‌شان را تقویت می‌کند توجه کنند، یا حتی ظاهر و پیش‌داوری‌های فرهنگی درباره‌ی متهم بر رأی نهایی اثر بگذارد. همین سوگیری‌ها می‌توانند باعث شوند بی‌گناهی محکوم و گناهکاری آزاد شود. به همین دلیل امروز تأکید زیادی بر آموزش، استفاده از روش‌های علمی و کاهش تأثیر عوامل ذهنی در روند دادرسی وجود دارد

نویز هم یعنی اختلاف‌های تصادفی و ناخواسته در قضاوت انسان‌ها؛ خطایی که برخلاف سوگیری جهت‌دار نیست، بلکه باعث پراکندگی نتایج می‌شود. در حقوق جزایی این پدیده بسیار مهم است: دو قاضی می‌توانند برای یک جرم مشابه، حکم‌هایی کاملاً متفاوت بدهند یا بازپرسان در شرایط یکسان، ارزیابی‌های ناهمگون ارائه کنند. این ناهمسانی‌ها نه به دلیل قانون، بلکه به خاطر نویز در قضاوت انسانی رخ می‌دهند و عدالت کیفری را تهدید می‌کنند. راهکار، کاهش نقش عوامل شخصی و افزایش استفاده از معیارهای شفاف و ابزارهای علمی در تصمیم‌گیری قضایی است.

امروز، برای بررسی این موضوعات، افتخار دارم که میزبان یک پنل ویژه باشم. 
 خانم سپیده طباطبایی متخصص هوش و وجدان اخلاقی کودکان، اقای دکتر حسین قاضی زاده حقوقدان و وکیل متخصص حوزه کیفری قتل از ایران و دو دوست عزیز ، پادکستر، مروج علم و البته همکار من اقای رضا امیر میزان  پادکست مهرانگیز و اقای عباس سیدین  میزان  پادکست پرسه و نویسنده  پادکست بی پلاس حضور دارند تا بنده رو در این گفتگو همراهی کنند و هر یک با دیدگاه‌های خاص خود به این موضوع خواهند پرداخت. 

هدف من از این دعوت در وهله اول اینه که بفهمیم آیا می‌توان پلی میان علوم بخصوص علوم أعصاب و بیولوژی-ژنتیک و روانشناسی و حقوق جزایی زد و اینکه این تغییرات علمی چه تاثیری بر آینده سیستم‌های حقوقی و قضایی خواهند داشت؟

Send us a text

Support the show